Δεν ξέρω ακόμη και τώρα αν προσποιόμουν ότι ήμουν τρελός για να σκοτώσω ατιμωρητί ή αν σκότωσα γιατί ήμουν τρελός· μάλλον δεν θα \'χω ποτέ τη δυνατότητα να μάθω. Ο εφιάλτης εκείνης της νύχτας χάθηκε, αλλά άφησε φλογερά ίχνη. Δεν υπάρχουν πια ανόητοι φόβοι, αλλά υπάρχει ο τρόμος του ανθρώπου που τα \'χασε όλα κι έχει ψυχρή συνείδηση της πτώσης, της καταστροφής, της απάτης και του άλυτου μυστήριου.

Η Σκέψη είναι ένα από τα αριστουργήματα του Αντρέγιεφ (γράφτηκε το 1902), όπου ο συγγραφέας παίζει με το μοτίβο της προσποίησης της τρέλας ή της καταβύθισης στην τρέλα. Ο ήρωας, ο γιατρός Κερζέντσεφ, έχει δολοφονήσει έναν στενό του φίλο και καταθέτει την απολογία του στους κριτές του. Να είχε άραγε ο Αντρέγιεφ επίγνωση ότι η καλλιτεχνική του διαίσθηση τον είχε οδηγήσει να βρει και να περιγράψει αυτό που έμελλε να αποτελέσει ένα από τα κλινικά συμπτώματα στην εξέλιξη της σχιζοφρένειας;

Από το επόμενο πρωί της εκτέλεσης των εργατών, όλη η πόλη με το που ξύπνησε ήξερε πως ο κυβερνήτης θα σκοτωνόταν. Κανείς δεν το \'λεγε αλλά όλοι το ξέρανε- ήταν σαν πάνω από την πόλη να είχε περάσει κάτι σκοτεινό και να την είχε σκεπάσει με τα μαύρα πανιά του.

Ο Κυβερνήτης είναι, κατά κάποιο τρόπο, το χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου. Ο κυβερνήτης κάποιας μικρής πόλης έχει καταπνίξει μιά εξέγερση διατάσσοντας πυρ κατά των λιμοκτονούντων απεργών: τριανταπέντε άντρες, εννέα γυναίκες και τρία παιδιά σκοτώθηκαν. Από την επομένη κιόλας της επίθεσης, όλη η πόλη ξέρει πώς ο κυβερνήτης είναι καταδικασμένος, πώς κάποιος θα τον σκοτώσει- κάτι για το οποίο άλλωστε έχει και ο ίδιος απόλυτη επίγνωση. Δεν προσπαθεί να ξεφύγει απ\' τη μοίρα του και, με καθαρό μυαλό, βαδίζει προς αυτό το πεπρωμένο, που και ο ίδιος το θεωρεί θεία δίκη.

Χτες ονειρεύτηκα την κηδεία σας, του γράφει ανώνυμα μια μαθήτρια λυκείου, Πίσω απ\' το φέρετρο υπήρχαν μόνο αστυνομικοί. Και κλείνει ως εξής: Θα σας κλάψω σαν να ήμουν κόρη σας, γιατί σας λυπάμαι αφάνταστα.
Το αφήγημα αυτό γράφτηκε το καλοκαίρι του 1905. Ένας μοναδικός προβληματισμός για την εξουσία και το θάνατο.